Con Zời

Tôi đi miền Tây, tham dự hội đồng thẩm định một dự án của doanh nghiệp sắp hết hạn, đại khái thế.

Ông anh gọi điện hỏi tôi đi như thế nào. Tôi đáp đơn vị tư vấn hẹn đón em. Ổng nói đi cùng xe anh, vừa tiện vừa đỡ phiền tư vấn. Bề trên đã có nhời, tôi vui vẻ nhận.

Ông anh U60 đời giữa. Sếp sòng đơn vị lìu tìu thuộc hàn lâm quốc gia viện. Đơn vị ổng không nghiên cứu cơ bản, mà chỉ tư vấn và chuyển giao công nghệ. Doanh thu hàng năm tầm dăm bảy triệu ông tơn, chả thèm cấu véo vào bầu sữa ngân sách 90 tỷ ông cụ của hàn lâm viện.

Ổng trên thông thâm cung, dưới tường bí sử. Giao lưu từ lãnh tụ đã theo hầu cụ râu cụ hói lẫn thế hệ F1 đương đại. Hóng theo câu chuyện dọc đường, ổng có thể gọi điện tầm phó tể chén chú chén anh tình cảm.

Trong những câu chuyện vui đùa nhân tình thế thái. Đôi lúc ổng thả thính vài bí ẩn chuyện cho thêm gia vị. Loại trên thông sao zăng, dưới tường cống rãnh như tôi, đôi khi nghe giật thót cả mình. Chả khác gì cần lao An-nam đang quen nhân dân nhật báo được đọc Bên thắng cuộc. Hoặc như đám tinh-bông-chém-gió-mạng ngửa cổ chầu chực chủ một cờ-lốc nổi tiếng, thi thoảng táo bón cho tý thâm cung bí sử chuyện - những câu chuyện chỉ đáng tầm hóng hớt các cụ so với ổng kể cho tôi nghe.

Sau một đêm nghỉ ở Tây Đô, đoàn chúng tôi ghé khảo sát dự án trước khi vào họp.

Theo mô tả, dự án đầu tư khoảng 35 triệu ông tơn, sẽ được xây dựng tại khu đất ven sông gần chục hecta, hiện đang đồng không mông quạnh. Đến nơi, khu đất đã có đủ trạm trộn bê tông, cần cẩu, máy xúc,… lẫn một nhà thép tiền chế to đùng. Hóa ra, dự án đang triển khai, và dĩ nhiên, vi phạm các quy định của pháp luật.

Sau một hồi bàn luận, lãnh đạo chủ trì nói về văn phòng họp đã, rồi tính. Quay lại hỏi đại diện chủ đầu tư văn phòng công ty chỗ nào. Liền nhận được câu trả lời, công ty không có trụ sở, chỉ có văn phòng dự án, là cái nhà 2 gian quây tôn góc kia. Lại hỏi họp ở đâu thì được trả lời là về văn phòng một đơn vị lìu tìu thuộc Sở.

Sau khi ổn định chỗ ngồi, đọc quyết định của Bộ và giới thiệu thành phần các bên. Thấy chủ đầu tư có 4 người tham dự: Trợ lý tổng, phó tổng, trưởng ban dự án và đại diện tư vấn thiết kế. Hỏi ai là người đại diện pháp luật của công ty thì bọn bỏn bảo là tổng, đương có tý việc bận, đến sau.

Chủ trì, sau khi nêu các quy định cần thiết, đề nghị chủ đầu tư chủ đầu tư nói rõ về tính chất dự án và những vấn đề liên quan đến nhà xưởng đang xây dựng. Cả bọn đưa mắt nhìn nhau, và đều nhìn sang đơn vị tư vấn. Sau cùng, trưởng ban dự án - một cần lao kiểu cách bần nông áo phông để ngoài quần tầm U50 cáu cẳn bảo rằng: "Chúng tôi không có chuyên môn món này, đã thuê đơn vị tư vấn làm toàn bộ. Vì vậy, họ sẽ có trách nhiệm giải trình". Dĩ nhiên, món này thì tư vấn cũng chịu.

Chủ trì nói: "Tư vấn thực hiện chuyên môn do các anh thuê khoán về môi trường, còn những vấn đề về pháp lý của dự án thì các anh phải nắm và phải biết đang làm những gì chứ?". Cần lao bần nông đốp chát: "Dự án của chúng tôi, chúng tôi phải biết chứ, nhưng chúng tôi đã thuê họ làm thì họ phải thực hiện". Hội đồng không ai bảo ai, nhìn nhau, choáng!

Chủ trì kiên trì giải thích: "Đơn vị tư vấn chỉ làm theo nhiệm vụ các anh thuê khoán, còn các anh phải chịu trách nhiệm về dự án của mình trước pháp luật. Vì vậy mới cần người có trách nhiệm cao nhất của công ty có mặt để nắm rõ và quyết định. Xin hỏi anh có đủ tư cách pháp nhân đại diện cho công ty quyết định các vấn đề của dự án không?". Cần lao bần nông sừng cồ: "Tôi là trưởng ban dự án của công ty, được giám đốc cử đi họp, sao anh bảo tôi không có tư cách". Hội đồng choáng tiếp hehe.

Lại phải nhì nhằng giải thích bôlô bala một hồi, có vẻ cần lao bần nông không hiểu và không thèm hiểu. Sau cùng, trợ lý tổng lẫn tư vấn xin phép đợi 15 phút chờ tổng đến.

Hội đồng tạm giải lao, 15 phút trôi qua, rồi 30 phút. Đã quá 10h30’, vẫn không thấy. Chủ trì đành phải quyết định họp kín. Dĩ nhiên, dự án đã vi phạm, phải dừng họp về chuyên môn của hội đồng.

Mời đại diện chủ đầu tư và tư vấn vào thông báo quyết định của hội đồng. Chưa kịp nói thì tổng đến.

Tổng, khoảng 7x đời cuối, tóc vuốt keo dựng ngược, có vẻ vừa tắm xong. Một tay vung vẩy 2 điện thoại, một tay vung vẩy bao thuốc. Áo sơ-mi thả ngoài quần, phanh khuy ngực để lấp lánh một dây chuyền vàng tây chỉ rưỡi.

Tổng tung tăng đi vào, chả thèm chào hỏi ai, từ lãnh đạo chủ trì đến mấy khoa học gia tóc trắng nhiều hơn tóc đen. Tổng kéo ghế cái soạt, vừa ngồi vừa liến thoắng: "Tối qua có mấy cái thư nước ngoài gửi về, thức muộn, giờ mới dậy. Dự án có vấn đề gì không? Để chỉ đạo giải quyết".

Hội đồng, choáng toàn tập!!!

Chủ trì thông báo lại rằng, hội đồng đã xem xét nội dung dự án và đi khảo sát thực tế. Sau khi thảo luận đã thống nhất, dự án của các anh có những vấn đề như thế này (…). Vì vậy, hội đồng sẽ không tiếp tục họp thẩm định nội dung. Sau khi chúng tôi về sẽ báo cáo tình hình thực tế của dự án lên Bộ, và Bộ sẽ có công văn gửi tới doanh nghiệp. Vậy chúng tôi thông báo để các anh nắm được.

Tổng rút ra điếu thuốc châm hút, ném xoạch bao thuốc lên bàn, nhả một hơi khói, vung tay chém vào không khí: "Chúng tôi là doanh nghiệp, đầu tư thực hiện dự án. Nếu có gì chưa đúng theo quy định, Sở và Bộ phải tư vấn cho chúng tôi làm, đúng không. Phải chỉ ra để cùng nhau mà làm, đúng không".

Tổng bôlô bala một tràng, toàn đúng không, nghe cứ như bố dạy con hehe. Một thành viên giải thích vấn đề, nhưng tổng bôlô bala thêm vài câu nữa. Dĩ nhiên chẳng thưa gửi, chẳng chủ ngữ và kèm theo từ đúng không cuối câu. Chủ trì nói: "Nếu các anh không có ý kiến gì về quyết định của hội đồng thì cuộc họp dừng ở đây".

Tổng đứng phắt dậy, mặt hầm hầm, chẳng thèm chào hỏi ai lấy một câu, vung vẩy tay đi ra. Vừa đi, tổng vừa rút thuốc ra châm hút và leo lên chiếc Landcruiser biển xxA-6768 xanh lè dông tuốt.

Vài thành viên lẩm bẩm, chưa bao giờ thấy một thằng oắt con vừa ngông nghênh, vừa vô học, vừa thiếu văn hóa đến như vậy. Vào phòng chả thèm chào hỏi ai, nói năng cộc lốc không chủ ngữ vị ngữ, thái độ cứ như chủ tịch tỉnh chỉ đạo hội nghị, đúng là loại con zời. Vài thành viên lắc đầu không nói.

Mấy anh em rủ nhau đi ăn trưa. Vừa ngồi xuống mâm, loáng thoáng nghe nói thủ đô gọi điện, hỏi thăm cuộc họp hôm nay có gì mà căng thẳng thế? Trả lời là có gì căng thẳng đâu, mà sao lại hỏi thế(?), nhận được thông tin là có người gọi điện cho lãnh đạo. Cả ông anh lẫn chủ trì nghe, nhếch mép cười ruồi.

Trên đường về, một cơn mưa cực to đổ xuống, trắng xóa cánh đồng hai bên đường. Radio thông báo siêu bão Haiyan đang nhằm An-nam lao tới. Nhớ câu nói tếu táo của ông anh, bèn nhắc lại rằng: "Xứ ta, sáng chắn bão dông, chiều ngăn nắng lửa. Thiên tai chồng thiên tai. Giờ thêm nhân tai nữa, sẽ như thế nào hở anh?".

Ông anh giả nhời rằng: "Đất nước tôi, có thế thôi… có thế thôi!".

© 2013 Baron Trịnh
Nguồn hình ảnh: Sưu tầm trên Internet.