Nam quốc sơn hà

Hai năm trước lùm xùm bản dịch bài "Nam quốc sơn hà" trong SGK lớp 7. Là người ta dùng bản dịch của các cụ Lê Thước - Nam Trân thay bằng bản dịch của cụ Trần Trọng Kim trước đây.

Hôm qua gái nhớn học bài này, sang nhờ ba giảng bài. Mới giảng giải và đọc cho cả mấy bản dịch. Kết quả gái thích bản của Trần Trọng Kim hơn, đơn giản vì nó vần và dễ đọc.

Nguyên tắc cơ bản của giáo dục là biến cái phức tạp thành cái đơn giản, biến cái khó thành cái dễ cho học sinh dễ học, hứng thú học. Cơ mà thấy xứ mình lại thích biến cái đơn giản thành cái phức tạp, toàn đánh đố con trẻ khiến chúng nó cứ rối tinh lên, thế mới tài.

Hết cải cách đến cải keo, hết cải tiến đến cải lùi, cứ một thời gian rồi lại thấy quay lại cái cũ cách đây vài chục năm, cơ-khổ!

Quay lại bài thơ, mới trêu gái là 2 năm trước ba cũng dịch bài này, nhưng thu gọn lại ở quy mô cực nhỏ, như này:

Đất tao là của nhà tao

Không tin mày ngó bản sao sổ hồng

Thằng hàng xóm chớ có ngông

Lấn vào một tấc ông tông vỡ mồm.

Gái bảo ba bạo lực quá, lại toàn tao với mày, nghe không ổn. Nó phải nhân văn, hài hòa và cương quyết với chính sách ngoại giao mềm mỏng như trong sách phân tích í. Đành phải dịch lại như này:

Nước Nam là của vua Nam

Sách trời đã định rõ ràng thế kia

Lũ giặc chớ có khinh khi

Xâm phạm sẽ bị đuổi về nghe chưa.

Dù chả sát từ lắm, cơ mà dễ đọc dễ nhớ hơn của các cụ Lê Thước - Nam Trân nhiều, phỏng các ông các bà?

Hị hị...

© 2017 Baron Trịnh
Nguồn hình ảnh: Sưu tầm trên internet.

------------------------

Đọc thêm: Các bản dịch Nam quốc sơn hà

Nguyên tác chữ Hán:
南 國 山 河

南 國 山 河 南 帝 居
截 然 定 分 在 天 書
如 何 逆 虜 來 侵 犯
汝 等 行 看 取 敗 虛

Nguyên tác (phiên âm):
Nam quốc sơn hà

Nam quốc sơn hà nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư!

Dịch nghĩa (theo Thơ văn Lý- Trần tập):

Sông núi nước Nam, vua Nam ở
Giới phận đó đã được định rõ ràng ở sách trời
Cớ sao kẻ thù lại dám đến xâm phạm
Chúng mày nhất định sẽ nhìn thấy việc chuốc lấy bại vong.

Bản dịch của Trần Trọng Kim:

Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm?
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời!"

Bản dịch thơ (Phạm Trần Anh):

Sông núi trời Nam của nước Nam
Sách trời định rõ tự muôn ngàn
Cuồng ngông giặc dữ vào xâm lấn
Chuốc lấy bại vong lấy nhục tàn

Bản dịch thơ (Ngô Linh Ngọc dịch):

Đất nước Đại Nam, Nam đế ngự,
Sách trời định phận rõ non sông.
Cớ sao nghịch tặc sang xâm phạm?
Bay hãy chờ coi, chuốc bại vong!

Bản dịch thơ (Bùi Văn Nguyên dịch):

Sông núi nước Nam, Nam đế chủ,
Cõi bờ định rõ tại thiên thư.
Cớ sao nghịch tặc dám xâm phạm?
Bay liệu, rồi đây chuốc bại hư!

Bản dịch SGK Ngữ văn lớp 7, tập 1, trang 62 (Lê Thước và Nam Trân dịch):

Sông núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Giặc dữ cớ sao phạm đến đây
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.