Đường sắt cao tốc và những ý kiến đồng thuận

Mấy hôm nay, nghị trường nóng lên với hai vấn đề là giáo dục đại học và dự án đường sắt cao tốc. Tất nhiên một vấn đề đặt ra thì có người đồng thuận, có người phản đối, âu cũng là cái lẽ đương nhiên của sự phát triển vậy. Tuy nhiên, khi nghe những thảo luận cho dự án này, thấy giật mình vì một số ý kiến đồng thuận của các quan chức phía chủ đầu tư và một số đại biểu Quốc hội.

Chưa đầy đủ và rõ ràng
Đối với vấn đề đường sắt cao tốc, mọi sự mổ xẻ đã rõ ràng. Một dự án rất cần thiết cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và nhất thiết phải thực hiện. Tuy nhiên, việc đề nghị Quốc hội thông qua dự án tại thời điểm này có nhiều điểm chưa thực sự hợp lý.
Một dự án có kinh phí thực hiện rất lớn, khoảng 56 tỷ USD, chiếm gần 2/3 GDP của quốc gia (năm 2009) với mục tiêu phát triển giao thông đường sắt cho tương lai. Trong khi đất nước còn bao nhiêu lĩnh vực quan trọng khác cần được ưu tiên đầu tư và nợ nước ngoài đã quá cao. Theo báo cáo của WB, nợ công của Việt Nam đã lên đến 47,5% GDP[1], trong khi thời gian tới chúng ta phải đầu tư một loạt các dự án lớn như nhà máy điện hạt nhân, qui hoạch Hà Nội, tiếp tục phát triển hạ tầng giao thông đường bộ và đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội khác.

Read More

Đại học Việt Nam: "Chân không tới đất..."

Tuần Việt Nam: Chỉ có các trường ĐH ở Việt Nam phát triển, còn các trường ĐH khác không phát triển hay thụt lùi? Cách tư duy duy ý chí đó không thể tồn tại trong một xã hội có thông tin đa chiều. Việc phát triển một trường ĐH yêu cầu rất khắt khe cả về sự đầu tư tài chính, nhân lực...

Lâu nay, nhiều ý kiến phát biểu về giáo dục của các vị lãnh đạo từ trung ương đến địa phương đều nhắc lại câu nói của bậc tiền nhân: "Hiền tài là nguyên khí quốc gia". Tuy nhiên, việc làm sao để có được những hiền tài, những nhân tài theo đúng nghĩa của nó thì vẫn còn là một vấn đề làm đau đầu các nhà lãnh đạo, quản lý giáo dục và cả xã hội.

3 đến 5 điểm cũng đỗ đại học

Sự xuống cấp nghiêm trọng nền giáo dục nước nhà trong thời gian qua đã được bàn nhiều, thông qua những ý kiến thẳng thắn, những tham luận đầy trí tuệ của các nhà khoa học, nhà giáo dục nổi tiếng trong nước như GS Hoàng Tụy, GS Hồ Ngọc Đại...hay của những nhà khoa học Việt kiều tâm huyết ở nước ngoài.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, khi mới lên làm Bộ trưởng GD và ĐT, đã có những động thái, những phát biểu mạnh mẽ về công cuộc cải tổ ngành giáo dục, trong đó có giáo dục đại học. Đáng tiếc, đến bây giờ, khi ông đã rời nhiệm sở, theo sự phân công của cấp trên thì cái rõ nhất là ngoài việc có gần một trăm trường ĐH, cao đẳng mới được thành lập, hoặc nâng cấp (chủ yếu là ĐH dân lập, hoặc các trường cao đẳng, trung cấp nghề nâng cấp), vẫn chưa thấy một sự thay đổi nào đáng kể về cơ chế quản lý và chất lượng đào tạo.

Chất lượng đào tạo ĐH xuống cấp, chất lượng giảng viên cũng như sinh viên (từ đầu vào) suy giảm, thể hiện ở việc tuyển dụng tràn lan giảng viên và tuyển sinh ồ ạt sinh viên, quá chỉ tiêu quy định. Có những giáo viên dạy nghề sau khi trường nghề nâng cấp trở thành trường ĐH, thì nghiễm nhiên thành giảng viên ĐH (!).

Có những thí sinh thi 3 môn được 5 điểm cũng nghiễm nhiên trở thành sinh viên ĐH[2]. Rồi các hệ đào tạo tại chức (bây giờ đổi thành tên mới là "hệ vừa học vừa làm"), chuyên tu, văn bằng 2...ngành không kiểm soát nổi chất lượng cả đầu vào lẫn đầu ra. Câu nói của người xưa: "Thầy nào trò đấy" có lẽ phản ánh đúng thực trạng của nền giáo dục ĐH nước nhà chăng.

Hệ quả của giáo dục ĐH như thế, tất yếu sẽ phát sinh ra những sản phẩm không mong muốn. Nhiều giảng viên ĐH ở trạng thái làm thầy không được mà làm thợ cũng không xong, làm sao có thể tạo ra những lợi ích cho xã hội?

Read More

Nghị sĩ và laptop

Đọc bài của nhà báo Xuân Ba trên Tienphong online: Khi nghị sĩ ta dùng laptop, tự nhiên thấy bần thần cả người. Mặc dù anh Xuân Ba là một người viết kỳ cựu, che rất kín và hở rất đẹp trong bài viết. Nhưng những người có chút tâm, có chút tầm mới thấy đau xót khi đọc bài này.
Hơn chục năm trước, đã không ít các nghiên cứu, lý luận trong nước về sự chuyển dịch xu hướng thế giới trong thế kỷ 21 và hướng đi của Việt Nam làm sao cho phù hợp và phát triển. Các đóng góp đều cho rằng thế kỷ 21 là thế kỷ của "nền kinh tế tri thức" và của "công nghệ thông tin", các nghiên cứu đánh giá đầy đủ hiện trạng xã hội và đề xuất các giải pháp để giải quyết vấn đề. Tất nhiên những cái nghiên cứu ở Việt Nam thì giải pháp cũng chỉ chung chung thôi, chứ có mấy cái khả thi đâu. Mà cũng không bàn đến chuyện đó, mà bàn về cái việc sử dụng máy tính.

Read More

Vô cảm, thiếu trách nhiệm và loạn ngôn

Nhìn người...

Bài phát biểu của Tổng thống Nga Dmitry Medvedev trong thông điệp liên bang thường niên của nước Nga với tiêu đề “Cải tổ là chìa khóa sống còn”[1].

Ông Medvedev nói: “Thay vì duy trì nền kinh tế cổ lỗ sĩ dựa trên khai thác nguyên liệu thô, chúng ta cần tạo ra nền kinh tế thông minh, kiến thức và kỹ thuật hàng đầu, sản xuất ra hàng hóa và dịch vụ có ích cho người dân… Chúng ta không thể đợi mãi được. Chúng ta cần phát động đợt hiện đại hóa công nghiệp quy mô lớn. Sự sống còn của quốc gia giữa thế giới hiện đại phụ thuộc vào điều này”.

Cũng theo ông, thay vì duy trì xã hội thụ động, khi lãnh đạo nghĩ và quyết định cho người dân là “chúng ta nên hướng tới xã hội thông minh, tự do và có trách nhiệm”.

Như lời nói của ông Tổng thống Nga, thế giới hiện đại cần phải tại ra nền kinh tế thông minh, nền kinh tế có ích cho người dân và hướng tối một xã hội thông minh, tự do và có trách nhiệm. Đúng là lời phát biểu của nguyên thủ một cường quốc, hợp tình, hợp lý, không hô hào, không lý thuyết nhưng vẫn kiên quyết và có chủ định, rất có trách nhiệm và rất nhân văn.

Read More

Tản mạn kỳ thi đại học

Lại một kỳ thi đại học, ngày mai các sĩ tử sẽ thi môn đầu tiên. Trong cái tiết nóng bức tháng bảy, quả là một sự gian khó đối với họ. Hôm nay đi làm thủ tục cho các thí sinh, nhìn thấy các em lớn hơn, khôn hơn, mạnh dạn hơn mà thấy mừng.

Buổi chiều, một đồng nghiệp nói: “Thí sinh bây giờ bạo dạn quá anh ạ, chẳng giống mình ngày xưa, vào phòng thi nhìn thấy giám thị rất sợ, cứ mơ ước được bước chân vào giảng đường đại học và được một lần làm giám thị”. Br đáp: “Như thế là tốt mà em, chứng tỏ xã hội ngày càng phát triển, học sinh bây giờ trưởng thành hơn các thế hệ chúng ta”.

Miệng nói vậy nhưng trong lòng chợt thấy thiêu thiếu một cái gì đấy, rất mơ hồ, rất khó tả nhưng rất thật.

Read More